Modlitwa

Czystość intencji jako warunek modlitwy

Wszelka chwała należy do Allaha Jedynego i pokój niech będzie z Jego Wysłannikiem, Muhammadem , jego Towarzyszami, Rodziną i wszystkimi, którzy podążają za ich przykładem, czyniąc dobro.

Według definicji uczonych islamu, modlitwa (salah) to akt czci polegający na mówieniu określonych słów towarzyszących konkretnym ruchom, o odpowiedniej porze. Zaczyna się takbirem (słów: Allahu akbar – Allah jest Największy), a kończy się taslimem (słowami: as‐salamu alajkum – pokój z wami).

W tym świętym i szlachetnym akcie można wyróżnić dwa oddzielne, aczkolwiek ściśle ze sobą powiązane elementy.

Pierwszy z nich to: Ciało modlitwy, czyli jej zewnętrzne aspekty. Składają się na nie czynności mechaniczne, jak oczyszczenie, stanie, ukłon, pokłon do ziemi, siad, recytacja Koranu i wszelkie inne widoczne elementy modlitwy. Wszystkie muszą zostać wykonane właściwie, aby modlitwa mogła zostać uznana za prawidłową. Aspekt ten został omówiony w pełni i szczegółowo w książkach fiqhu (prawodawstwa).

Nie ulega wątpliwości, że ci, którzy tłumaczą i piszą o islamie w jęz. angielskim tworzą świetne prace, które pomagają muzułmanom w zrozumieniu właściwego sposobu wykonania zewnętrznych elementów modlitwy (czyli jej ciała). Jednak bardzo mało czasu i uwagi poświęca się znaczeniu świadomości Allaha podczas modlitwy (rzecz ma się podobnie w przypadku publikacji w jęz. polskim – przyp. tłum). W związku z tym, okazuje się, że najwięcej prac – czy to przetłumaczonych, czy nowo napisanych – poświęconych jest zasadom zewnętrznej strony modlitwy. Jako że autorzy tekstów nie kładą nacisku na al‐chuszu, waga, jaką przeciętny wierny do niego przykłada, również maleje.

Oczywiście, nie można lekceważyć znaczenia ciała modlitwy i należy ostrzec braci i siostry, że zaniedbywanie nauki jawnych jej aspektów może mieć zgubne konsekwencje. Wszystkie części składowe tego aktu czci muszą być należycie zrozumiane, abyśmy mogli go wykonywać dokładnie tak, jak robił to Wysłannik Allaha. Polecił on:

„Odprawiajcie modlitwę tak, jak widzicie, że ja to robię” [al‐Buchari].

Nakaz ten nawiązuje bezpośrednio do zewnętrznej strony modlitwy, dlatego wszyscy muzułmanie muszą postarać się dowiedzieć, jak on ją wykonywał, aby w ten sposób móc spełnić to polecenie.

Niniejsza praca nie jest jednak związana z zewnętrznymi aspektami modlitwy. Powyższe zwięzłe wezwanie powinno wystarczyć, by wzbudzić zainteresowanie naszych braci i sióstr pilną nauką właściwego sposobu jej odprawiania.

Drugi element zaś to: Duch modlitwy, czyli jej wewnętrzne aspekty, na które składają się:
1) czystość intencji (nijja);
2) konieczność przykładania wielkiej wagi do chuszu.

Czystość intencji:

Al‐chuszu to duchowy stan skupienia, podniosłości (powagi), uległości i pokory1 wobec Allaha w trakcie wykonywania modlitwy.

Muzułmanie nigdy nie powinni wykonywać jej jako pustego rytuału. Jednakże, ze smutkiem należy przynać, że większość z nas nieświadomie pada ofiarą rutyny. Następujący przekaz pomoże nam to zrozumieć. Dżubajr bin Nufajr przekazał od Ausa ibn Malik, że Wysłannik Allaha zwrócił spojrzenie ku niebu i rzekł: „Oto nastał czas, kiedy zostanie zabrana (dosł. uniesiona) wiedza”. Jeden z Ansarów zwany Zijad ibn Labid powiedział: „Wysłanniku Allaha! Czy wiedza zostanie zabrana, po tym jak została ustanowiona i zachowana w sercach?”. Wysłannik Allaha powiedział: „Zawsze uważałem cię za najbardziej pojętnego mężczyznę pośród ludzi Medyny. Czy żydzi i chrześcijanie nie mają Tory i Ewangelii? I jaką korzyść im one przyniosły?” [an‐Nasai, Ahmad, al‐Hakim, Ibn Hibban].

Przekazawszy hadis, Dżubajr rzekł: „Potem spotkałem Szaddada ibn Aus i on powiedział: „Aus powiedział prawdę. Czy mam cię powiadomić o pierwszej części wiedzy, która zostanie zabrana?”. „Oczywiście” – odparłem, a on powiedział: „(Będzie to) Chuszu (pokora i świadomość) w modlitwie, aż nie zobaczysz ani jednego uważnego czciciela”.

Kiedy zewnętrzne i wewnętrzne aspekty są ze sobą połączone we właściwy sposób, znajduje to odzwierciedlenie w osobowości modlącego się, jak stwierdził Allah, Wszechwiedzący:

[Koran 29:45] {Zaprawdę, modlitwa chroni przed alfahsza (dużymi grzechami każdego rodzaju; cudzołóstwem) i almunkar (każdym złym czynem, niewiarą, politeizmem, itp.)}.

Powyższy werset jasno stwierdza, że osoba, która się modli, nie powinna znaleźć u siebie żadnej z tych dwóch cech, a to dlatego, że gdy wykonuje się modlitwę w stanie całkowitej świadomości i pokory, działa ona jak hamulec i powstrzymuje od zła.

Konieczność przykładania wielkiej wagi do chuszu:

Jak wspomnieliśmy, chuszu oznacza stan podniosłości, uległości i pokory względem Allaha Wszechmogącego podczas modlitwy. Aby modlitwa została całkowicie zaakceptowana przez Allaha, jej najważniejszy element, chuszu, musi pojawić się w sercu jeszcze przed jej rozpoczęciem. On, Wszechmogący powiedział:

[Koran 23:12] {Odnieśli triumf wierzący: ci, którzy w swoich modlitwach są świadomi i pokorni (chaszi’in)}.

To pociąga za sobą obowiązek całkowitej świadomości Allaha i ożywienia serca na Jego wspomnienie w trakcie modlitwy.

Dlatego też, jeśli ktoś jest niedbały, stojąc przed Allahem, Wielkim, w modlitwie, jego serce jest skierowane ku innym sprawom, istnieje duża możliwość, że poza nią popadnie w nieposłuszeństwo Allahowi, jako że wtedy jest mniej prawdopodobne, by był świadom Allaha. Jeśli ktoś wykonuje modlitwę fadżr świadomie, a następnie idzie do swoich codziennych spraw, będzie się wstydził zrobić coś złego ‐ będzie pamiętał, że około południa ma spotkanie, na którym ponownie stanie przed swym Panem. Ten stan umysłu i serca jest odwrotny do stanu osoby, która idzie na modlitwę fadżr, ale jego serce zajęte jest wszystkim, tylko nie Allahem.

Kolejnym przykładem jest człowiek odprawiający modlitwę, ponieważ nauczono go, że tak musi robić muzułmanin. Modlitwa stanowi dla niego jedynie nawyk, serię siadów, pokłonów i stania, i nic więcej.

Oczywiście efekt modlitwy każdej z trzech opisanych wyżej kategorii ludzi nie będzie jednakowy. W przypadku osoby, która jest świadoma tego, co robi w trakcie i wie, że jest obserwowana, skutki będą odmienne niż w przypadku niebacznej i niedbałej lub tej, dla której modlitwa jest tylko rutynowym zabiegiem.

W naszych czasach ignorowanie Allaha podczas modlitwy jest naturalnym stanem ducha większości modlących się muzułmanów. Cały wysiłek koncentrują na tym, aby pomodlić się o czasie i dopełnić stania, siadów, pokłonów i innych zewnętrznych aspektów modlitwy (tzn. ci, którzy są aż tak świadomi!). Wykonanie mechanicznych elementów wydaje się być najważniejsze. Kiedy znajdą pięć minut wolnego czasu, szybko odklepują modlitwę, by pozbyć się tego „ciężaru”. W ogóle nie poświęca się czasu ani uwagi poprawie stanu serc podczas modlitwy.

Bardzo ważną rzeczą jest zrozumienie faktu, że podczas modlitwy serce nie jest w stanie pragnąć jednocześnie zarówno Allaha, jak i rzeczy doczesnych (jak dzieci, pieniądze), co Allah zaakcentował w Swych słowach:

[Koran 33:4] {Allah nie uczynił dwóch serc we wnętrzu jednego człowieka}.

Czym zajmuje się nasze serce, kiedy się modlimy? Czy zwraca się do Allaha, czy do spraw tego świata? Jeśli do tego ostatniego, to obraliśmy niewłaściwy obiekt „lojalności”. Pokazuje to, że nasza miłość i przywiązanie skierowane są ku światu i jego zawartości, podczas gdy Allah nakazuje nam kochać Jego, tzn. przywiązać się do Niego:

[Koran 9:24] {Powiedz (Muhammadzie): „Jeśli wasi ojcowie, wasi synowie, wasi bracia, wasze żony i wasz ród, i majątki, które zdobyliście, i handel, o którego zastój się obawiacie, i mieszkania, w których znajdujecie upodobanie, są wam milsze niż Allah i Jego Wysłannik oraz zmaganie się (dżihad) na Jego drodze – to oczekujcie, aż przyjdzie Allah ze Swym rozkazem”.}

Spróbujmy teraz porównać się do ludzi, których Allah nakazał nam naśladować (tzn. Proroka i jego Towarzyszy). Ich postawa podczas odprawiania modlitwy była całkowicie odmienna od tej, jaką przyjmuje większość z nas. Nawet kiedy byli zajęci swoimi codziennymi sprawami poza meczetem, ich serca obsesyjnie pragnęły do niego powrócić, by znów stanąć wspólnie przed Panem. Czy możemy sobie w takim razie wyobrazić stan tych serc podczas modlitwy?

Byli w pełni świadomi, że w każdej chwili są obserwowani, ponieważ żyli w cieniu objawienia. Analiza takiej postawy ukazuje nam, do jakiego stopnia ich serca były zwrócone do Allaha i życia po śmierci. Naświetla to również, jak my sami i nasze zachowanie jesteśmy daleko od tych, za czyim przykładem nakazano nam iść.

 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *