Przepisy dotyczące postu w Ramadanie

 

Istotne zasady związane z miesiącem Ramadan

Muzułmanie muszą sobie uświadomić, iż błogosławieństwa związane z tym szczególnym miesiącem nigdy nie będą ich udziałem, aż zrozumieją przepisy od Allaha Azzawadżall i Wysłannika (sall allahu `alejhi wa sallam) i zastosują je tak, jak stosował je Wysłannik (sall allahu `alejhi wa sallam) i Prawi Salafowie (Pobożni Przodkowie). Zatem w naszym objaśnieniu tych przepisów będziemy starali się, tak mocno jak to możliwe, ograniczyć się do dwóch źródeł wiedzy o Islamie, tzn. Al -Qur’anu i Sunny, w interpretacji trzech pierwszych generacji Muzułmanów i tych którzy ich śledzą. I niech Allah pomoże nam w czynieniu sprawiedliwości wobec Jego Wiary.

Odliczanie dni miesiąca Sza’ban

W związku z przygotowaniami do miesiąca Ramadan obowiązkiem społeczności muzułmańskiej jest szczególna troska dotycząca odliczania dni miesiąca Sza’aban. Taka była praktyka Wysłannika (sall allahu `alejhi wa sallam). Jest to szczególnie ważne, gdyż miesiąc muzułmański liczy dwadzieścia dziewięć albo trzydzieści dni. Początek miesiąca zaczyna się wraz z dostrzeżeniem półksiężyca (nów). Jeżeli jest jednak pochmurno i półksiężyc jest niewidoczny, wtedy dolicza się trzydziesty dzień Sza’abana i Ramandan rozpoczyna się następnego dnia.

Allah na określenie miesięcy i lat wyznaczył ludzkości fazy księżca. Opierając się na tym, miesiąc muzułmański nigdy nie przekracza 30 dni. Znajduje to potwierdzenie również w Sunnie Wysłannika (sall allahu `alejhi wa sallam).

Abu Hurajrah relacjonuje, iż Wysłannik (sall allahu `alejhi wa sallam) powiedział: „Zacznijcie post, jak tylko go (nów) zobaczycie i przerwijcie post jak go zobaczycie. Jeśli jest przed wami ukryty (z powodu zachmurzenia), odliczcie 30 dni Sza’bana.” [Buhari i Muslim]

Abdullah bin Umar relacjonuje, iż Wysłannik Allaha (sall allahu `alejhi wa sallam) powiedział: „Nie zaczynaj postu, aż nie zobaczysz półksiężyca i nie kończ (miesiąca) postu aż go zobaczysz. Jeżeli jest nieiwdoczny (z powodu chmur), wtedy wyznacz (miesiąc przez odliczenie 30 dni)” [Buhari i Muslim]

Adi ibn Hatim relacjonuje, iż Wysłannik Allaha (sall allahu `alejhi wa sallam) powiedział: ” Gdy nadejdzie Ramadan, utrzymujcie post prze 30 dni, chyba że zobaczycie wcześniej hilal (półksiężyc w nowiu)” [At-Tahawi, Ahmad i Tabarani]

Ktokolwiek pości w dniu niepewnym, jest nieposłuszny wobec Abul Qasima (Muhammada)

W związku z tym nie jest zalecane Muzułmaninowi nadobowiązkowy post w ostatnich dwóch dniach Sza’bana, jako forma ostrożności, chyba że jest to post w dniach, podczas których on regularnie pości.

Abu Hurajrah relacjonuje, iż Wysłannik Allaha (sall allahu `alejhi wa sallam) powiedział: „Należy unikać postu dzień lub dwa przed Ramadanem. Wyjątkiem jest człowiek, który pości regularnie i jego post zbiega się z tymi dniami. On może pościć” [Potwierdzony]

Bracia i siostry w islamie, wiedźcie, iż post w dniu niepewnym jest oznaką nieposłuszeństwa wobec Wysłannika (sall allahu `alejhi wa sallam). Ammar ibn Jassar relacjonuje, iż Wysłannik (sall allahu `alejhi wa sallam) powiedział: ” Ktokolwiek pości w dniu niepewnym (tj. 30-tego Sza’bana) zaprawdę, okazuje nieposłuszeństwo wobec Abul Qasima (sall allahu `alejhi wa sallam)” Abul Qasim to Muhammad (sall allahu `alejhi wa sallam). [Nasa’i, Tirmizi i Abu Dawud]

Ustanowienie miesiąca wymaga świadków

Początek i koniec miesiąca jest ustanowiony, jeśli chociaż jeden, godny zaufania Muzułmanin pośwadczy nów. Pojawienie się księżyca jest ustanowione, jeśli dwóch godnych zaufania Muzułmanów to poświadczy. Wysłannik Allaha (sall allahu `alejhi wa sallam) powiedział: ” Rozpocznijcie post, gdy go zobaczycie, a przerwijcie post, gdy go zobaczycie. Jednak, gdy jest pochmurno, odliczcie 30 dni. Jeśli dwóch świadków (zobaczy go) rozpocznijcie post lub go zakończcie.” [Nasa’i i Darime]

Mimoże powyższy hadis zakłada, iż potrzebnych jest dwóch świadków, nie oznacza to, iż dowód jednej osoby nie może zostać zaakceptowany. Następujący hadis wyjaśnia tą kwestię: Ibm Umar powiedział: ” Ludzie widzieli księżyc, zawiadomiłem więc Wysłannika (sall allahu `alejhi wa sallam) o tym, iż widziałem go. On (sall allahu `alejhi wa sallam) rozpoczął post i nakazał ludziom, aby pościli.” [Abu Dawud i Darimi]

Nijjah – Intencja

Podjąć intencję – nijjah obowiązkowego postu ( np. podczas Ramadanu) przed modlitwą Fadżr należy do kategorii wadżib (uczynków zalecanych jako obowiązkowe).

Wysłannik (sall allahu `alejhi wa sallam) powiedział: ” Ktokolwiek nie zdecyduje się na post przed Fadżr, nie będzie miał postu (tj. nie zostanie on zakceptowany).” [ Nasa’i, Tirmizi i Abu Dawud]

Powiedział też: „Ktokolwiek nie podejmie intencji postu jescze w nocy, nie będzie miał żadnego postu.” [Nasa’i, Bajhaqi i Ibn Hazm]

Uwagi:

1. Miejscem intencji jest serce i wypowiadanie jej językiem jest innowacją (bid’ah), nawet jeśli wielu uważa to za dobrą rzecz. 
   2. Powzięcie intencji w sercu przed czasem modlitwy Fadżr jest konieczne tylko w przypadku postu obowiązkowego. Jednakże w przypadku postu nadobowiązkowego intencja może być powzięta w dowolnym czasie. Czasami, nie w miesiącu Ramadan, Wysłannik (sall allahu `alejhi wa sallam) przychodził do A’jszy i pytał ją: ” Czy masz coś do jedzenia? Jeśli nie, będę pościł.” [Muslim]

Potwierdzone jest również, iż Towarzysze Wysłannika (sall allahu `alejhi wa sallam), tacy jak: Abu Darda, Abu Talha, Abu Hurajrah, Ibn Abbas i inni stosowali tą praktykę podczas postu nadobowiązkowego.

Wykonanie czynności obowiązkowej jest uzależnione od możliowści jej wykonania

Jeśli ktoś dowiedział się w ciągu dnia, iż Ramadan właśnie się rozpoczął, niezależnie od tego czy jadł lub pił wcześniej, powinien zacząć swój post i zaprzestać jakichkolwiek czynności łamiących post. W tym przypadku nie ma potrzeby nadrabiania dnia postu.

Ustanowienie intencji (przed modlitwą Fadżr) nie jest wymagane w tym przypadku, ponieważ nie było takiej możliwości. Jest to oparte na zasadzie fikh (przepisów prawa muzułmańskiego): ” Aby coś stało się warunkiem dla pełnoprawnego Muzułmanina, musi on mieć możliwość jego wypełnienia.’

A’jsza relacjonuje: ” Wysłannik Allaha (sall allahu `alejhi wa sallam) nakazał (ludziom), aby pościli w Dniu Aszura (10-ty dzień miesiąca Muharram). Jednak od kiedy Ramadan stał się obowiązkowy, wtedy ktokolwiek chciał, ten pościł, a ktokolwiek nie chciał, ten nie pościł.” [Buhari i Muslim]

Relacja pochodzi od Salamah bin al-Akwa, który opowiedział: ” Wysłannik (sall allahu `alejhi wa sallam) nakazał człowiekowi z Aslam, aby zawiadomił ludzi, iż ktokolwiek jadł, powinien pościć pozostałą część dnia, a jeśli ktoś nie jadł, niech pości, ponieważ jest to dzień Aszura (10-ty dzień miesiąca Muharram).” [ Buhari i Muslim]

Powinno zostać podkreślone, iż Wysłannik (sall allahu `alejhi wa sallam) nakazał to w czasie postu obowiązkowego i nie uczynił następnego dnia obowiązkowym dniem postu, ponieważ nie mieli oni intencji rozpoczęcia postu. Ramadan jest również obowiązkowy i podobne zasady odnoszą się również do tego postu, gdy się zacznie i osoba nie wie o tym. Jak tylko się dowie o rozpoczęciu postu, powinna zostawić wszytko (co psuje post) i rozpocząc go, a zostanie on zaakceptowany. A Allah wie najlepiej.

Czas trwania postu

Początek postu:

Allah (T) objawił w Al-Qur’anie:

(…) Jedzcie i pijcie, aż odróżnicie nitkę białą od nitki czarnej o świcie.(…) (Sura Al-Baqarah (Krowa), 187 [2: 187]

Adijj ibn Hatim relacjonuje: ” Kiedy powyższy werset został objawiany, umieściłem czarny sznur i biały sznur pod moją poduszką. Patrzyłem na nie podczas nocy, ale nie potrafiłem ich rozróżnić. Dlatego też pośpieszyłem do Wysłannika (sall allahu `alejhi wa sallam) i opowiedziałem mu o tym. On (sall allahu `alejhi wa sallam) powiedział: ” Zaprawdę, to odnosi się do czerni nocy i bieli dnia.” [Buhari i Muslim]

Relacjonuje się, iż Sahl ibn Sa’ad powiedział: „Po tym jak ten werset został objawiony: „(…) Jedzcie i pijcie, aż odróżnicie nitkę białą od nitki czarnej(…)”, kiedy ktoś chciał pościć, przywiązywał do swojej nogi białą nitkę i czarną nitkę i jadł oraz pił aż mógł je wyraźnie odróżnić, dlatego Allah (T) objwił po tym: „(…)o świcie.” Od tego czasu stali się świadomi, iż oznacza to noc i dzień. „

Uwagi:

1. Powinniśmy rozróżniać 2 rodzaje Fadżrów (świtów) ;
2. a) fałszywy Fadżr: o tej porze nie jest dozwolone odprawiane modlitwy Fadżr, ale dozwolone jest spożywanie posiłku osobie, która zamierza tego dnia pościć. 
   b) prawdziwy Fadżr: osoba, która zamierza pościć, w tym czasie nie może spożywać posiłku, powinna zaprzestać jedzenia i powinna odprawić swoją modlitwę Fadżr. 
   Jest to wyjaśnione w hadisie Wysłannika (sall allahu `alejhi wa sallam). Ibn Abbas relacjonuje, iż Wysłannik Allaha (sall allahu `alejhi wa sallam) powiedział: ” Są dwa Fadżry (świty). Co do pierwszego, to nie przeszkadza jedzeniu (osobie poszczącej), a uniemożliwia modlitwę (Fadżr). Jeśli chodzi o ten drugi, to zakazuje jedzenia i umożliwia modlitwę.” [Ibn Khuzajmah i Hakim]

Koniec postu:

Kiedy noc nadchodzi ze wschodu i cofa się z zachodu i słońce już zaszło, jest to czas przerwania postu.

Umar relacjonuje, iż Wysłannik Allaha (sall allahu `alejhi wa sallam) powiedział: ” Jeżeli noc nadchodzi stąd, a dzień cofa się stamtąd i słońce zaszło, wówczas osoba poszcząca musi przerwać swój post.” [Buhari i Muslim]

Nakaz jaki wynika z tych hadisów określa moment przerwania postu już w momencie kiedy słońce zajdzie za horyzontem, nawet jeśli nadal widoczne jest światło.

Niektórzy ludzi sądzą, iż noc nie następuje bezpośrednio po tym jak zajdzie słońce. Uważają, iż noc następuje w momencie, gdy ciemności ogarną wschód i zachód. Takie rozumienie było obecne wśród niektórych Towarzyszy Proroka (sall allahu `alejhi wa sallam), aż do momentu, kiedy im to wyjaśnił.

Abdullah ibn Abi Awf relacjonuje: ” Przebywaliśmy z Wysłannikiem (sall allahu `alejhi wa sallam) podczas podróży i on (sall allahu `alejhi wa sallam) pościł (poniewiaż było to w czasie Ramadanu). Kiedy zaszło słońce powiedział do jakiegoś człowieka (w innej relacji powiedział: ” O Billal!” ): ” Zejdź i przygotuj dla nas posiłek z przypiekanego jęczmienia. On odpowiedział: ” O Wysłanniku Allaha, jeśli mógłbyś poczekać do wieczora (gdy się trochę ściemni).” On (sall allahu `alejhi wa sallam) powtórzył: Zejdź i przygotuj dla nas posiłek z przypiekanego jęczmienia.” ; Bilal odpowiedział: ” Przecież mamy jeszcze dzień.” On (sall allahu `alejhi wa sallam) powtórzył jeszcze raz: ” Zejdź i przygotuj dla nas posiłek z przypiekanego jęczmienia.” Zszedł więc i przygotował dla nich posiłek. Wysłannik napił się. Po tym wskazał swoją ręką ( w innej relacji wg Buhariego: wskazał palcem wschód) i powiedział: ” Jeśli zobaczysz, iż noc nadchodzi z tego kierunku, jest to czas dla osoby poszczącej, aby przerwała swój post.”[Buhari, Muslim i Ahmad]

Jest też ustanowione, iż Towarzysze Wysłannika (sall allahu `alejhi wa sallam) stosowali się tego zalecenia. Relacjonuje się, iż Abu Sa’id al Khudri przerywał swój post, jak tylko dysk słoneczny znikał za horyzontem. [Buhari i Ibn Abi Szajbah]

Dlatego osoby poszczące powinny wiedzieć, iż początek i koniec postu są ustanowione według czasu określonego powyżej i nie czekać na azan (wezwanie do modlitwy), aby rozpocząć czy zakończyć post, chyba że jest on odprawiany w odpowiednim czasie. Jeżeli wiadomo, iż azan na modlitwę jest opóźniony, wtedy osoba poszcząca nie czeka na niego, tylko przerywa post w odpowiednim czasie. A Allah wie najlepiej.

Bardzo częstą praktyką w niektórych społecznościach jest wyczekiwanie na koniec azanu, aby przerwać post. Nie ma na to żadnej podstawy w szariacie – prawie muzułmańskim i nie powinno się tego robić.